تفاوت مدیر فنی بند الف و بند ب چیست؟

بررسی شرایط و الزامات دریافت هر بند

برای ورود به این نقش‌ها، باید شرایط خاصی را برآورده کنید که توسط نهادهای ناظر تعیین شده است. این الزامات شامل مدارک تحصیلی، سابقه کار، دوره‌های آموزشی و آزمون‌ها می‌شود.

شرایط مدیر فنی بند الف

• حداقل مدرک تحصیلی: دیپلم برای دوره مقدماتی، اما برای دریافت گواهینامه مدیریت فنی، لیسانس (در رشته‌های مرتبط یا غیرمرتبط) الزامی است. افرادی با مدرک پایین‌تر می‌توانند با کسب تجربه بیشتر اقدام کنند.
• سابقه کار: حداقل ۳ سال سابقه مرتبط با فروش بلیط یا فعالیت‌های هوایی پس از گذراندن دوره‌ها. این سابقه باید شامل کار عملی در آژانس‌ها باشد.
• دوره‌های آموزشی: گذراندن دوره مقدماتی (Basic) و پیشرفته (Advanced) فروش بلیط، که شامل آموزش سیستم‌های رزرواسیون مانند GDS، آشنایی با بخشنامه‌های ایرلاین‌ها و مدیریت مالی می‌شود. این دوره‌ها معمولاً در مؤسسات مجاز زیر نظر سازمان هواپیمایی برگزار می‌شوند و حدود ۱۰۰-۱۵۰ ساعت طول می‌کشند.
• آزمون: شرکت در آزمون نهایی سازمان هواپیمایی کشوری و کسب نمره قبولی. آزمون شامل سؤالات تئوری و عملی است.
• سایر الزامات: تسلط به زبان انگلیسی، آشنایی با نرم‌افزارهای رزرواسیون، عدم سوءپیشینه و گاهی مصاحبه. هزینه دوره‌ها حدود ۵-۱۰ میلیون تومان است.

شرایط مدیر فنی بند ب

• حداقل مدرک تحصیلی: لیسانس (ترجیحاً در رشته‌های گردشگری، جغرافیا، مدیریت یا زبان‌های خارجی). از سال ۱۴۰۴، حداقل دیپلم کافی است، اما مدرک بالاتر شانس موفقیت را افزایش می‌دهد.
• سابقه کار: سابقه مرتبط مفید است، اما الزامی نیست؛ تمرکز بر دانش تئوری و عملی. برای مثال، تجربه در برگزاری تورها مزیت محسوب می‌شود.
• دوره‌های آموزشی: گذراندن دوره مدیریت فنی دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری (بند ب) در مؤسسات مجاز زیر نظر وزارت میراث فرهنگی. این دوره حدود ۲۸۰ ساعت (۵ ماه) است و شامل دروس مانند برنامه‌ریزی تور، بازاریابی، قوانین گردشگری، زبان انگلیسی تخصصی، حسابداری دفاتر گردشگری و کارآموزی ۶۰ ساعته می‌شود. دوره‌ها اغلب آنلاین برگزار می‌شوند.
• آزمون: شرکت در آزمون جامع وزارت میراث فرهنگی، شامل ۶ عنوان درسی با حداقل نمره ۱۰، و مصاحبه زبان انگلیسی برای بررسی دانش گردشگری و فرهنگ.
• سایر الزامات: تسلط به حداقل یک زبان خارجی، آشنایی با جغرافیا و فرهنگ‌ها، توانایی برنامه‌ریزی تور و تعهدنامه پذیرش قوانین. هزینه دوره حدود ۹.۵ میلیون تومان (با تخفیف ممکن است کمتر باشد).

هر دو فرآیند شامل مصاحبه و تأیید نهایی توسط نهاد صادرکننده مجوز است. تفاوت کلیدی این است که بند الف بیشتر بر تجربه عملی تأکید دارد، در حالی که بند ب بر دانش تئوری و خلاقیت تمرکز می‌کند. همچنین، برای بند ب، کارآموزی عملی الزامی است تا فرد با چالش‌های واقعی تورگردانی آشنا شود.

فرصت‌های شغلی و درآمدی هر کدام

فرصت‌های شغلی مدیر فنی بند الف اغلب در آژانس‌های هوایی، شرکت‌های حمل‌ونقل و حتی ایرلاین‌ها متمرکز است. این نقش پایدارتر است زیرا فروش بلیط تقاضای مداوم دارد، حتی در فصل‌های کم‌رونق. برای مثال، در شهرهای بزرگ مانند تهران، مدیران فنی بند الف می‌توانند با عضویت در IATA (انجمن بین‌المللی حمل‌ونقل هوایی) به بازارهای جهانی دسترسی پیدا کنند. درآمد احتمالی از پایه حقوق ثابت شروع می‌شود و با پورسانت فروش افزایش می‌یابد، که می‌تواند به ۱۵-۳۰ میلیون تومان در ماه برسد، بسته به حجم فروش و مکان آژانس. چالش اصلی این نقش، رقابت با فروش آنلاین بلیط است که ممکن است درآمد را تحت تأثیر قرار دهد.

در مقابل، مدیر فنی بند ب فرصت‌های گسترده‌تری در زمینه گردشگری بین‌المللی دارد، مانند همکاری با هتل‌های خارجی یا طراحی تورهای تخصصی مانند تورهای طبیعت‌گردی یا فرهنگی. این نقش برای کسانی که علاقه به سفر دارند جذاب است، زیرا شامل بازدید از مقاصد برای ارزیابی کیفیت است. اما درآمد آن نوسانی‌تر است و به فصل‌های گردشگری وابسته. در فصل‌های پررونق مانند نوروز یا تابستان، درآمد می‌تواند از ۲۰-۵۰ میلیون تومان فراتر رود، به ویژه در تورهای خارجی که سود بالاتری دارند. عوامل مانند تحریم‌ها، بحران‌های جهانی (مانند کووید-۱۹) یا نوسانات ارزی می‌توانند تأثیر منفی بگذارند. فرصت‌های شغلی شامل کار در آژانس‌های بزرگ، مشاوره گردشگری یا حتی مهاجرت به کشورهای توریستی مانند ترکیه یا امارات است.

هر دو نقش امکان مهاجرت شغلی را فراهم می‌کنند، اما بند ب به دلیل تمرکز بر تورها، فرصت‌های بین‌المللی بیشتری مانند کار در آژانس‌های جهانی ارائه می‌دهد. طبق تجربیات فعالان صنعت، مدیران فنی موفق می‌توانند آژانس خود را تأسیس کنند و درآمد را چند برابر کنند، اما این نیازمند سرمایه اولیه و شبکه‌سازی است.

هر بند مناسب چه کسانی است؟

مدیر فنی بند الف مناسب کسانی است که:

• • به سیستم‌های فنی و فروش مستقیم علاقه دارند و ترجیح می‌دهند در محیط اداری ثابت کار کنند بدون نیاز به سفر زیاد.
  • سابقه‌ای در فروش یا حمل‌ونقل دارند و به دنبال شغلی پایدار با درآمد ثابت هستند.
  • قصد تأسیس آژانس کوچک با تمرکز بر بلیط‌فروشی دارند و از رقابت آنلاین هراسی ندارند.
  • مهارت‌های کامپیوتری قوی دارند و با نرم‌افزارهای رزرواسیون آشنا هستند.

مدیر فنی بند ب مناسب کسانی است که:

• • خلاقیت در برنامه‌ریزی تورها را دوست دارند و آماده سفرهای میدانی و تعامل با فرهنگ‌های مختلف هستند.
  • به دنبال فرصت‌های شغلی پویا و بین‌المللی می‌گردند و از چالش‌های فصلی نمی‌ترسند.
  • علاقه‌مند به تأسیس آژانس بزرگ با خدمات جامع گردشگری هستند و مهارت‌های مدیریتی خوبی دارند.
  • دانش فرهنگی و زبانی قوی دارند و می‌خواهند در توسعه گردشگری ایران نقش ایفا کنند.

آیا امکان ارتقا از بند ب به بند الف وجود دارد؟

ارتقا مستقیم از مدیر فنی بند ب به بند الف وجود ندارد، زیرا این دو نقش حوزه‌های قانونی جداگانه‌ای دارند و مجوزهای متفاوتی نیاز است. با این حال، فردی که مدرک بند ب دارد می‌تواند با گذراندن دوره‌های جداگانه بند الف )مانند Basic و( Advancedو کسب سابقه لازم، گواهینامه بند الف را دریافت کند. فرآیند مستقل است و نیاز به آزمون جدید دارد. بسیاری از مدیران فنی هر دو مدرک را برای گسترش فعالیت آژانس خود اخذ می‌کنند، اما این کار زمان و تلاش اضافی می‌طلبد. برای مثال، اگر آژانسی بخواهد هر دو مجوز را داشته باشد، مدیر می‌تواند با ترکیب مهارت‌ها، خدمات جامع‌تری ارائه دهد. چالش اصلی، هزینه و زمان دوره‌های اضافی است، اما این سرمایه‌گذاری می‌تواند به افزایش درآمد منجر شود.

جمع‌بندی و راهنمای تصمیم‌گیری

در نهایت، انتخاب بین مدیر فنی بند الف و بند ب بستگی به علایق، مهارت‌ها و اهداف شما دارد. اگر به فروش عملیاتی و پایداری شغلی علاقه دارید، بند الف مناسب‌تر است و می‌تواند پایه‌ای برای ورود سریع به بازار کار باشد. اما اگر خلاقیت در گردشگری و فرصت‌های بین‌المللی را ترجیح می‌دهید، بند ب گزینه بهتری خواهد بود و امکان رشد بیشتری فراهم می‌کند. پیشنهاد می‌کنیم با بررسی شرایط شخصی خود، شرکت در دوره‌های آموزشی مقدماتی و مشورت با متخصصان صنعت، مسیر را شروع کنید. این مسیر نه تنها شغلی رضایت‌بخش فراهم می‌کند، بلکه به توسعه صنعت گردشگری ایران کمک می‌رساند. قبل از اقدام، قوانین به‌روز را از سایت‌های رسمی چک کنید تا از تغییرات آگاه باشید.